ਭਗਤ ਸੈਣ ਜੀ
![Bhagat Sain Ji](https://sikharchives.org/kosh/wp-content/uploads/2008/09/ਭਗਤ-ਸੈਣ-ਜੀ.jpg)
ਭਗਤ ਸੈਣ ਜੀ ਦਾ ਮਨ ਰਾਜੇ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦੇ-ਕਰਦੇ ਹੀ ਪ੍ਰਭੂ-ਭਗਤੀ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੋ ਗਿਆ
ਸਾਰਾਗੜ੍ਹੀ ਦੀ ਜੰਗ
![Saragarhi Di Jang](https://sikharchives.org/kosh/wp-content/uploads/2008/09/ਸਾਰਾਗੜ੍ਹੀ-ਦੀ-ਜੰਗ-.png)
ਸਾਰਾਗੜ੍ਹੀ ਦਾ ਸਾਕਾ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪ੍ਰਤੱਖ ਸਬੂਤ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੇ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤਕ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਦੀ ਕਿਵੇਂ ਰਾਖੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ : ਲੋਕ-ਕਾਵਿ ਦੇ ਮਹਾਨ ਸ੍ਰੋਤ
![Sri Guru Granth Sahib Ji : Lok Kaav De Mahaan Srot](https://sikharchives.org/kosh/wp-content/uploads/2008/09/ਸ੍ਰੀ-ਗੁਰੂ-ਗ੍ਰੰਥ-ਸਾਹਿਬ-ਜੀ-ਲੋਕ-ਕਾਵਿ-ਦੇ-ਮਹਾਨ-ਸ੍ਰੋਤ.png)
ਲੋਕ-ਕਾਵਿ ਉਹ ਕਾਵਿ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਰਹੁ-ਰੀਤਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰਦਾ ਹੋਵੇ।
ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਆਕਰਣਿਤ ਕਿਰਤ ਕਿ ਉਚਰਿਤ ਵੱਥ
![Gurbani Veyakarnit Kirat Ke Uchrit Vath](https://sikharchives.org/kosh/wp-content/uploads/2008/09/ਗੁਰਬਾਣੀ-ਵਿਆਕਰਣਿਤ-ਕਿਰਤ-ਕਿ-ਉਚਰਿਤ-ਵੱਥ-.png)
ਬੱਧੀ, ਵੱਥ, ਆਹਰ,
ਅੰਜੁਲੀ : ਲੋਕ-ਕਾਵਿ-ਰੂਪਾਕਾਰ ਦਾ ਰੂਪਾਂਤਰਣ ਅੰਜਲੀ ਬਿਰਖੈ ਹੇਠਿ ਸਭਿ ਜੰਤ ਇਕਠੇ…ਨਿਕਟ ਅਧਿਐਨ
![Anjli : Lok-Kaav-Roopakar Da Roopantran Anjli Birkhei Heth Sabh Jant Ekathe....Nikat Adheyan](https://sikharchives.org/kosh/wp-content/uploads/2008/09/ਅੰਜੁਲੀ-ਲੋਕ-ਕਾਵਿ-ਰੂਪਾਕਾਰ-ਦਾ-ਰੂਪਾਂਤਰਣ-ਅੰਜਲੀ-ਬਿਰਖੈ-ਹੇਠਿ-ਸਭਿ-ਜੰਤ-ਇਕਠੇ...ਨਿਕਟ-ਅਧਿਐਨ.png)
ਬਿਰਖ, ਚਿਹਨਕ, ਪਨਾਹ, ਅਵਧੀ, ਅਰਪਿਤ, ਪੁਰੋਹਿਤ, ਅਸਤ, ਉਦੋਤ, ਅਲਪਕਾਲੀ, ਪ੍ਰਗੀਤਕ, ਕਰੂਰ, ਖਿੰਜ,
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਨਿਬੰਧ-ਕਾਵਿ
![Sri Guru Granth Sahib Vich Nibandh-Kav](https://sikharchives.org/kosh/wp-content/uploads/2008/09/ਸ੍ਰੀ-ਗੁਰੂ-ਗ੍ਰੰਥ-ਸਾਹਿਬ-ਵਿਚ-ਨਿਬੰਧ-ਕਾਵਿ-.png)
ਖਾਕਾ, ਉੱਘੜਦੇ, ਵੇਗ, ਸਰੋਦ, ਗੋਂਦ, ਪਰੁੱਤਾ, ਵਿੱਕੋਲਿਤਰੇ, ਅਲੌਕਿਕ, ਅਨਾਹਤ, ਨਿਰਾਰਥਕ, ਝਲਕਾਰੇ, ਨਿਸ਼ੰਗ, ਅਨੂਪਮ,
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿਚਲਾ ਛੰਦ-ਵਿਧਾਨ
ਨਿਰਬਾਹ, ਛੰਦ, ਅਲੰਕਾਰ, ਸ਼ੈਲੀ, ਦਿੱਬ, ਮੁਥਾਜ, ਸਿਰਮੌਰ, ਗੜੂੰਦ,
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਛੰਦ-ਪ੍ਰਬੰਧ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਮਹੱਤਵ
![Sri Guru Granth Sahib Ji Da Chand-Parband Ate Sahitak Mahatav](https://sikharchives.org/kosh/wp-content/uploads/2008/09/ਸ੍ਰੀ-ਗੁਰੂ-ਗ੍ਰੰਥ-ਸਾਹਿਬ-ਜੀ-ਦਾ-ਛੰਦ-ਪ੍ਰਬੰਧ-ਅਤੇ-ਸਾਹਿਤਕ-ਮਹੱਤਵ-.png)
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿਚ ਸੰਕਲਿਤ ਸਰੋਦੀ-ਕਾਵਿ ਦਾ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਪਦ-ਕਾਵਿ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੁਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਰਾਗ ਤੇ ਛੰਦ ਦਾ ਸੁੰਦਰ ਸੁਮੇਲ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਛੰਦ-ਪ੍ਰਬੰਧ
![Sri Guru Granth Sahib Vich Shand-Parband](https://sikharchives.org/kosh/wp-content/uploads/2008/09/ਸ੍ਰੀ-ਗੁਰੂ-ਗ੍ਰੰਥ-ਸਾਹਿਬ-ਵਿਚ-ਛੰਦ-ਪ੍ਰਬੰਧ-.png)
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਿਆਂ ਇਹ ਤੱਥ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਮੁੱਖ ਸਿਰਲੇਖ ਰਾਗ-ਸੰਕੇਤਕ ਹਨ ਤੇ ਉਪ-ਸਿਰਲੇਖ ਨੂੰ ਕਾਵਿ-ਰੂਪ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਕਾਵਿ-ਛੰਦ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ।
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਛੰਦ-ਪ੍ਰਬੰਧ
![Sri Guru Granth Sahib Ji Da Shand-Parband](https://sikharchives.org/kosh/wp-content/uploads/2008/09/ਸ੍ਰੀ-ਗੁਰੂ-ਗ੍ਰੰਥ-ਸਾਹਿਬ-ਜੀ-ਦਾ-ਛੰਦ-ਪ੍ਰਬੰਧ-.png)
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਕਾਵਿ-ਕਲਾ ਤੇ ਸੰਗੀਤ-ਕਲਾ ਨਾਮੀ ਦੋਵੇਂ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ ਆਪਣੀਆਂ ਸ਼ਾਖਾਂ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਖਾਂ ਸਮੇਤ ਇੱਕੋ ਥਾਵੇਂ ਘੁਲ-ਮਿਲ ਕੇ ਇਕੱਤਰ ਹੋਏ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।